MINISTROWIE SPRAW ZAGRANICZNYCH
> Pobierz Poradnik korzystania
z wyszukiwarki Archiwum MSZ
See below for the English version ˇ
Szanowni Państwo,
w związku z planowanymi pracami porządkowo-organizacyjnymi uprzejmie informujemy, że czytelnia archiwum MSZ będzie nieczynna w okresie od 1 do 31 sierpnia 2025r.
Za utrudnienia przepraszamy.
Przypominamy o możliwości skorzystania z wyszukiwarki internetowej archiwum MSZ, za pośrednictwem której udostępnione zostały kopie zdigitalizowanej części zasobu z lat 1945–1965/70.
Zamieszczamy również elektroniczną ewidencję do opracowanego zbioru dokumentów departamentów terytorialnych i instytucjonalnych MSZ z lat 1989-1999, do pobrania: Ewidencja zespołu Z-29. Materiały z tego okresu są dostępne wyłącznie w formie papierowej.
Informacje o zasobie archiwalnym
Archiwum MSZ przechowuje dokumenty wytworzone po zakończeniu II wojny światowej, które łącznie liczą 6,5 tys. metrów bieżących akt. W skład zasobu archiwalnego MSZ wchodzą dokumenty departamentów terytorialnych, jak również akta nadesłane z polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych. Do najciekawszych dokumentów przechowywanych w Archiwum MSZ nalezą raporty dyplomatyczne i konsularne, notatki informacyjne i analityczne dot. sytuacji politycznej w państwach akredytacji, noty dyplomatyczne oraz depesze i clarisy.
Poza dokumentacją wytworzoną przez departamenty terytorialne w Archiwum MSZ znajdują się także akta departamentów problemowych (odpowiedzialnych m.in. za kwestie prawno-traktatowe czy sprawy udziału Polski w pracach organizacji międzynarodowych), jak też archiwalia biur pomocniczych.
W skład przechowywanej dokumentacji wchodzą także nieliczne materiały wytworzone przez inne polskie instytucje lub organizacje międzynarodowe. Dokumenty te trafiały do MSZ (jako pojedyncze pisma) w toku współpracy międzyresortowej, czy w ramach współdziałania MSZ z innymi instytucjami lub organizacjami.
Przechowywane archiwalia dzielą się na dwie zasadnicze części – część opracowaną, obejmującą okres 1945–1965/70 oraz cześć nieopracowaną, zawierającą dokumenty wytworzone po 1965/70 roku. Część opracowana podzielona została na 28 zespołów (zob. listę) i jest udostępniania w czytelni Archiwum na podstawie inwentarzy kartkowych oraz częściowo w formie skanów w sekcji wyszukiwarka (zob. niżej informację o zbiorach on-line). Nieopracowana część zasobu udostępniana jest w postaci oryginałów na podstawie spisów zdawczo-odbiorczych.
Zasady udostępniania
Materiały archiwalne udostępniane są na podstawie przepisów ustawy o państwowym zasobie archiwalnym oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych.
Dostęp do archiwaliów możliwy jest w oparciu o Zgłoszenie o udostepnienie materiałów archiwalnych, a w przypadku „nowszej” dokumentacji na podstawie Wniosku o udostepnienie materiałów archiwalnych, od wytworzenia których nie minęło 30 lat.
Treść aktów prawnych oraz formularze niezbędnych wniosków i oświadczeń dostępne są w zakładce „do pobrania”. Udostępnianiu podlegają jedynie te dokumenty, na których upublicznienie pozwalają obowiązujące przepisy prawne. Warunkiem udostępnienia materiałów archiwalnych jest otrzymanie zgody na korzystanie ze zbiorów. W celu jej uzyskania prosimy o wypełnienie i przesłanie na adres: bzw.czytelnia.archiwum@msz.gov.pl odpowiedniego zgłoszenia lub wniosku.
W związku z licznymi zapytaniami informujemy, iż ustawowym obowiązkiem Archiwum jest przechowywanie, gromadzenie i udostępnianie dokumentów, natomiast Archiwum MSZ (tak jak inne krajowe i zagraniczne archiwa) nie prowadzi kwerend archiwalnych w zastępstwie badaczy. Tym samym Archiwum nie podejmuje działań, których celem jest uzyskanie odpowiedzi na indywidualne postulaty badawcze zainteresowanych osób lub odszukanie konkretnych dokumentów. Tego typu informacje uzyskiwane są samodzielnie przez badaczy w toku prowadzonych kwerend. Archiwum MSZ – jako archiwum wyodrębnione – nie ma także możliwości oferowania komercyjnych kwerend, których zamawianie jest możliwe np. w archiwach społecznych czy prywatnych. Jednocześnie pracownicy czytelni Archiwum udzielają wszelkiej możliwej pomocy w prowadzeniu kwerend i w ramach swoich kompetencji udostępniają wskazaną dokumentację.
Dokumentacja dostępna on-line
W ramach prowadzonych prac materiały z okresu 1945–1965/1970 poddawane są procesowi digitalizacji, a następnie zostają umieszczone na stronie internetowej.
Dotychczas zeskanowano i udostępniono 16 zespołów archiwalnych, w których znajdują się dokumenty dotyczące przede wszystkim stosunków bilateralnych, a także kwestii powojennej „repatriacji” obywateli polskich oraz materiały Protokołu Dyplomatycznego. Zdigitalizowane zostały także dokumenty tzw. zespołów placówkowych, czyli materiały ambasady w Moskwie i poselstwa w Bernie oraz dokumenty Biura Prac Kongresowych. W najbliższym czasie planowane jest zeskanowanie i upublicznienie kolejnych zespołów.
Lista zespołów dostępnych w wyszukiwarce:
Zespół 4: Departament Prawno - Traktatowy. Umowy międzynarodowe za lata 1944-1964;
Zespół 6: Departament Polityczny, akta za lata 1945–1948;
Zespół 7: Departament I (państwa socjalistyczne), akta za lata 1949–1960;
Zespół 8: Departament II (państwa Europy Zachodniej), akta za lata 1949–1960;
Zespół 9: Departament III (państwa obu Ameryk), akta za lata 1949–1960;
Zespół 10: Departament IV (państwa niemieckojęzyczne), akta za lata 1949–1960;
Zespół 11: Samodzielny Wydział Wschodni, akta za lata 1949–1954;
Zespół 12: Departament V (państwa Azji, Afryki i Bliskiego Wschodu); akta za lata 1955–1960;
Zespół 14: Biuro Prawne; akta za lata 1945-1951;
Zespół 16: Protokół Dyplomatyczny; akta za lata 1945–1963;
Zespół 17: Departament IV (państwa Europy Zachodniej); akta za lata 1961–1969;
Zespół 18: Biuro Prac Kongresowych; akta za lata 1945–1948;
Zespół 19: Poselstwo RP w Bernie; akta za lata 1945–1956;
Zespół 22: Biuro do Spraw Repatriacji, akta za lata 1945–1947;
Zespół 27: Ambasada RP w Moskwie; akta za lata 1944–1947;
Zespół 28: Departament Ekonomiczny; akta za lata 1945–1951.
W czytelni Archiwum istnieje także możliwość zapoznania się z oryginałami zeskanowanych dokumentów.
Dokumentacja niejawna
Dokumenty niejawne wytworzone przed 10 maja 1990 r., którym zniesiono klauzulę tajności na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych mogą być udostępniane do celów naukowo-badawczych. Z kolei zgromadzone w Archiwum MSZ materiały niejawne, powstałe po 10 maja 1990 r., którym dotychczas klauzuli tajności nie zniesiono, nie mogą być udostępniane naukowcom i badaczom. Materiały te udostępniane są jedynie osobom posiadającym uprawnienia dostępu do informacji niejawnych, po wcześniejszym złożeniu pisemnego wniosku, przedstawieniu poświadczeń bezpieczeństwa i uzyskaniu zgody Ministra Spraw Zagranicznych (zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych ).
Dokumentacja MSZ II RP (1918–1945)
Archiwum MSZ przechowuje dokumenty wytworzone po zakończeniu wojny i tym samym nie posiada w swoich zasobach dokumentacji MSZ II RP.
Archiwalia z okresu przedwojennego i z czasów wojny znajdują się głównie w warszawskim Archiwum Akt Nowych, w londyńskim Instytucie gen. Sikorskiego, nowojorskim Instytucie Józefa Piłsudskiego oraz w kalifornijskim Instytucie Hoovera. Dokumentacja ikonograficzna przechowywana jest z kolei przede wszystkim w Narodowym Archiwum Cyfrowym oraz w Bibliotece Narodowej. Duże ułatwienie w dotarciu do przedwojennej dokumentacji stanowi fakt digitalizacji części kolekcji i umieszczenia ich na stronach internetowych poszczególnych instytucji oraz na stronie internetowej szukajwarchiwach.gov.pl. Przypominamy, że pomimo postępującego procesu digitalizacji znaczna część dokumentacji dostępna jest jedynie w formie papierowej w czytelniach poszczególnych instytucji.
Osoby zainteresowane historią i tradycjami dyplomacji II RP zapraszamy także do odwiedzenia zakładki „historia”, w której zmieszczono filmy, opracowania, skany wybranych dokumentów oraz informacje, przybliżające działania przedwojennej służby zagranicznej.
Serdecznie zapraszamy do odwiedzin zarówno strony internetowej,
jak i czytelni Archiwum MSZ
Materiały archiwalne udostępnione w formie cyfrowej są na mocy prawa jawne (art. 86 ust. 3 ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. z 1999 r., nr 11, poz. 95).
English version
Information on the archives
The archives of the Ministry of Foreign Affairs preserves documents created after the end of the Second World War, which in total amount to 6,500 linear metres of records. The archival collection of the Ministry of Foreign Affairs includes documents of territorial departments, as well as files sent from Polish diplomatic representations and consular offices. Among the most interesting documents kept in the Archives of the Ministry of Foreign Affairs are diplomatic and consular reports, information and analytical notes concerning the political situation in the countries of accreditation, diplomatic notes as well as telegrams and clarification letters.
Apart from the documentation produced by territorial departments, the Archives of the Ministry of Foreign Affairs also contain files of problem departments (responsible, among other things, for legal and treaty issues or for Poland’s participation in the works of international organisations), as well as archives of auxiliary offices.
The stored documentation also includes rare materials produced by other Polish institutions or international organisations. These documents came to the Ministry of Foreign Affairs (as single letters) in the course of inter-ministerial cooperation or within the framework of cooperation of the Ministry of Foreign Affairs with other institutions or organisations.
The archival records are divided into two main parts: the processed part, covering the period 1945-1965/70, and the unprocessed part, containing documents produced after 1965/70. The processed part is divided into 28 units (see the list) and is available in the reading room of the Archives on the basis of card inventories and partly in the form of scans in the search engine section (see below the information about online collections). The unprocessed part of the collection is made available in the form of originals on the basis of delivery and receipt protocols.
Rules on access
The archival materials are made available on the basis of the provisions of the Act on National Archival Resources and the Regulation of the Council of Ministers on the manner and mode of making available the archival materials contained in separated archives.
Access to the archives is possible based on a Request for access to archive materials and, in the case of “more recent” documents, on a Request for access to archive materials that are less than 30 years old.
The contents of legal acts and forms of necessary applications and declarations are available in the “Download” tab. Only those documents whose publication is permitted by law may be made available. Access to the archives is subject to obtaining permission for the use of the collections. In order to obtain it, please fill in and send to the following address: bzw.czytelnia.archiwum@msz.gov.pl the appropriate application or a request.
Due to numerous inquiries, we would like to inform you that it is the statutory duty of the Archives to preserve, collect and make available documents, while the Archives of the Ministry of Foreign Affairs (just as other domestic and foreign archives) do not conduct archival researches in place of scholars or students. Thus, the Archives do not undertake activities that are aimed at obtaining answers to individual research requests from interested persons or at finding specific documents. This type of information is obtained autonomously by researchers in the course of their studies. The Archives of the Ministry of Foreign Affairs are not in a position to offer commercial researches, which can be ordered, for instance, in social or private archives. The staff of the reading room of the Archives provide all the possible assistance in the conduct of researches and make the indicated documentation available within the scope of their competence.
Documentation available on-line
As part of the ongoing works, materials from the years 1945-1965/1970 are being digitised and then post on the website.
So far, 16 archival record groups have been scanned and made available. They contain documents concerning primarily bilateral relations, but also the issue of the post-war “repatriation” of Polish citizens, and materials of the Diplomatic Protocol. Also digitised were documents of the so-called “outpost groups,” i.e., materials of the embassy in Moscow and the legation in Bern, as well as documents of the Office of Congress Work. In the near future, scanning and publication of next record groups is planned.
List of groups available in the search engine:
Group 4: Department of Legal and Treaty. International agreements 1944-1964;
Group 6: Political Department, files for the years 1945-1948;
Group 7: Department I (socialist countries), files for the years 1949-1960;
Group 8: Department II (Western European countries), files for the years 1949-1960;
Group 9: Department III (countries of the Americas), files for the years 1949-1960;
Group 10: Department IV (German-speaking countries), files for the years 1949-1960;
Group 11: Autonomous Eastern Department, files for the years 1949-1954;
Group 12: Department V (countries of Asia, Africa and the Middle East); files for the years 1955-1960;
Group 14: Legal Office, files for the years 1945-1951;
Group 16: Diplomatic Protocol; files for the years 1945-1963;
Group 17: Department IV (Western European countries); files for the years 1961-1969;
Group 18: Office of Congress Work; files for the years 1945-1948;
Group 19: Legation of the Republic of Poland in Bern; files for the years 1945-1956;
Group 22: Repatriation Office, files for the years 1945-1947;
Group 27: Embassy of the Republic of Poland in Moscow; files for the years 1944-1947;
Group 28: Economics Department; files for the years 1945-1951.
It is also possible to consult the originals of the scanned documents in the reading room of the Archives.
Classified documents
Classified documents created before 10 May 1990 which were declassified under the Act of 5 August 2010 on protection of classified information can be made available for scientific and research purposes. However, classified materials collected at the MFA Archives created after 10 May 1990, which have not been declassified so far, cannot be shared with scientists and researchers. Such materials can only be made available to holders of clearance certificates to access classified information, upon prior written request, presentation of security clearances, and having obtained the consent of the Minister of Foreign Affairs (under the Act of 5 August 2010 on protection of classified information).
Documentation
of the Ministry of Foreign Affairs of the Second Polish Republic (1918-1945)
The Archives of the Ministry of Foreign Affairs store documents created after the end of the war, and thus do not hold in their collection the documentation of the Ministry of Foreign Affairs of the Second Polish Republic.
The archives from the pre-war and wartime periods are held mainly at the Central Archives of Modern Records in Warsaw, the Polish Institute and Sikorski Museum in London, the Józef Piłsudski Institute of America in New York and the Hoover Institution in California. Iconographic documentation, in turn, is kept mainly at the National Digital Archives and the National Library. The fact that parts of the collections have been digitised and placed on the websites of individual institutions and on the website szukajwarchiwach.gov.pl makes it much easier to find the pre-war documentation. We would like to remind you that despite the progressive digitisation process, a significant part of the documentation is only available in paper form in the reading rooms of individual institutions.
If you are interested in the history and traditions of diplomacy of the Second Polish Republic, visit the “History” tab, where you can find films, studies, scans of selected documents and information on the activities of the pre-war foreign service.
You are cordially invited to visit both the website,
as well as the reading room of the Archives of the Ministry of Foreign Affairs
Archival materials made available in digital form are, by law, non-classified (Article 86(3) of the Act of 22 January 1999 on protection of classified information, Journal of Laws of 1999, No. 11, item 95).
|
|
|
|
Adres korespondencyjny: Al.J. Ch. Szucha 23
Pracownia Naukowa (czytelnia archiwum) ul. Taneczna 67 A,
Czytelnia Archiwum MSZ jest czynna dla użytkowników: - w poniedziałki w godz. 8.00-18.00 (przy umawianiu wizyty należy potwierdzić zamiar korzystania z czytelni po godz. 15.00). - wtorek – środa - czwartek w godz. 9.00-14.45.
Sekretariat archiwum: tel.: 22 523 93 80
|
|
